Wethouder weg. Wat zegt de wet?

HELVOIRT/CROMVOIRT/VUGHT – 22 januari 2023. Wat is nu de positie van de drie resterende wethouders van Vught, nu de vierde – Fons Potters – ontslag heeft genomen en zijn partij – D66 – de samenwerking in de coalitie heeft opgezegd?

Er komen geen nieuwe verkiezingen. De gemeenteraden worden op vaste data in het hele land tegelijk gekozen. De eerstkomende raadsverkiezingen zijn in 2026. Tot dan blijft de raad zitten. Wel kunnen tussentijds raadsleden aftreden of afsplitsen, zoals we zagen bij twee D66-ers.

De raad kiest de wethouders bij meerderheid van stemmen. De raad kan ook het vertrouwen in een wethouder opzeggen, zoals een nipte meerderheid dat vrijdag deed. Doorgaans biedt de wethouder dan zijn ontslag aan. Zo niet, dan kan de raad de wethouder ontslaan.

Nu Potters is opgestapt zijn de resterende wethouders en de burgemeester het college van B&W. Ze zullen eerst even de taken moeten verdelen. Ze kunnen nog rekenen op 11 van de 23 stemmen in de raad, één te weinig. Het is dus een minderheidscollege. Maar het coalitie- en uitvoeringsprogramma bestaat nog gewoon en de raad zal voorstellen van het college inhoudelijk blijven beoordelen. In de praktijk worden de meeste voorstellen van het college unaniem – of zelfs als hamerstuk (zonder discussie) – door de raad goedgekeurd. Het minderheidscollege kan dus gewoon nog even doorregeren.

Maar een minderheidscollege is niet gewenst, zeker bij controversiële beleidszaken. De overgebleven coalitiepartijen zullen dus zoeken naar een nieuwe meerderheid. D66 kan weer binnenboord worden gehaald en een nieuwe wethouder leveren. Er kan ook een andere partij aansluiten bij de coalitie, één stem is genoeg voor een meerderheid van twaalf leden. Een andere partij zal eigen wensen in het coalitieakkoord willen inbrengen. Er kan ook een onpartijdige vierde wethouder worden benoemd. Telkens geldt: een meerderheid van de raadsleden bepaalt wie er in het College komt en wie er uit moet.

Het huidige college is dus niet ‘demissionair’. Dat krijg je alleen als álle wethouders hun zetels ter beschikking hebben gesteld, maar nog even doorgaan in afwachting van een nieuw college. Dat is altijd de situatie na de gemeenteraadsverkiezingen, als er nog geen nieuwe coalitie is.

De gemeenteraad van Vught
Coalitie:
• VVD (4 ): Nathalie Pullens, Koen van Dinther, Bert Timmermans, Albert Verlinde
• PvdA-GroenLinks (4): Ton van der Vossen, Kim Dorna, Nino de Lange, Karin Sprik
• CDA (3): Rutger Jans, Ans Beijens, Jan van Iersel
Oppositie:
• Gemeentebelangen (6): Bregje Peijnenburg, Eddie van Doorn, Jos den Otter, Mike Venrooij, Martien Vromans, Guus van Woesik
• D66 (3): Dion Meuwissen, Willem Jan de Graaff, Dianne Schellekens
• SP (1): Dani Smith
• Progressief Liberaal Vught (1, ex-D66): Joris Vrensen
• Fractie Rasenberg (1, ex D66): Désirée Rasenberg

Bron: Helvoirt.net / Sander Wieringa