Lezing ‘De kunst van de katholieke herleving in de negentiende eeuw’.

door Wies van Leeuwen

woensdag 4 oktober 2023 om 19.30 uur in DePetrus, Heuvel 2 in Vught   Prijs: € 8,00 inclusief een kopje koffie/thee. Aanmelden via www.abzvught.nl/lezingen

VUGHT – 29 september 2023. In de negentiende eeuw heeft de katholieke herleving een grote invloed op de bouwkunst en beeldende kunst.

De katholieken, die sinds de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden stelselmatig waren achtergesteld ten opzichte van de protestanten, begonnen rond 1850 aan een periode van emancipatie. Er kwamen meer vrijheden voor katholieken. Daarnaast ontwikkelt de kerk zich steeds meer tot een vanuit Rome geleide organisatie, die steeds meer invloed uitoefende op het dagelijks leven van de katholieken. Zo kon de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 worden hersteld. Breda en ‘s-Hertogenbosch kregen een bisschopszetel. De katholieken konden ook het eigen onderwijs vormgeven. De zusters van Liefde (1832) en de Fraters van Tilburg (1844) waren daar belangrijk in. Het katholiek onderwijs, de katholieke pers en het katholieke verenigingsleven werden sterk ontwikkeld. Deze periode van hernieuwde bloei van het katholicisme in Nederland wordt de tijd van het ‘Rijke Roomse Leven’ genoemd en uitte zich in het leven van de gelovigen door vrijwel dagelijks kerkbezoek, vele processies, geregeld op bedevaart gaan, van vrijwel ieder gezin ging wel een zoon voor priester studeren of trad een zoon of dochter in een klooster in.

De opleving van het katholicisme leidde tot de bouw van honderden nieuwe kerken, kloosters, scholen en pastorieën. Architecten als Pierre Cuypers ontwierpen ze in een op de middeleeuwen teruggrijpende stijl die bekend is komen te staan als de neogotiek. Deze stijl ontwikkelde zich tot een echte katholieke ‘huisstijl’. Deze stijl is tot ver in de twintigste eeuw populair. Vele ateliers in Roermond, Eindhoven en ’s-Hertogenbosch leveren altaren, beelden en glasramen om deze gebouwen te decoreren. Spreker geeft een beeld van de grote invloed die deze stijl heeft gehad op het stads- en dorpsbeeld. Tevens besteedt hij aandacht aan het verval van het rijke Roomse leven door de secularisatie. Deze ontkerkelijking heeft geleid tot de sloop van vele waardevolle kerken. De toekomst van de nog bestaand gebouwen eb hun inrichting is ongewis. In sommige gevallen kunnen gebouwen echter behouden blijven door herbestemming.

Op (meestal) de eerste woensdagavond van de maand is er een interessante lezing in DePetrus. De lezingen zijn een co-productie van Bibliotheek Vught, het Vughts Museum, Stichting Erfgoed Vught en Stichting ABZ. Maandelijks komen zo culturele, historische of kunstzinnige onderwerpen aan bod die vaak een relatie hebben met Vught.