Corvers Column: Niet chic

VUGHT/HAAREN/ESCH/HELVOIRT – 5 mei 2019. Zou het Burgerinitiatief in Esch nog voor een onverwachte wending kunnen zorgen bij de opsplitsing van Haaren? “Eenzijdig, onzorgvuldig en onjuist”, oordelen twee inwoners uit Esch de indeling van hun dorp bij Boxtel.

Maurits van Bouwdijk en Eric van Roosmalen vinden aanvankelijk dat Esch-Noord naar Vught moet. In het gebied ten westen en noordwesten van de Essche Stroom haalt het burgerinitiatief begin 2018 zo’n 125 handtekeningen op. “De mensen in dat gebied hebben niets met Boxtel, zijn op Vught georiënteerd. De Essche Stroom is een natuurlijke grens”, is de redenering.

Op de bewonersavond in Esch op 10 april 2018 ontstaat onrust: veel inwoners willen geen opsplitsing van Esch. Van Bouwdijk en Van Roosmalen geven aan geen opsplitsing na te streven: heel Esch kan naar Vught. Op die bewonersavond houdt de gemeente een (eerste) enquête maar telt de stemmen van inwoners van het buitengebied die niet vallen binnen de grenzen van de voormalige gemeente Esch niet mee, volgens het burgerinitiatief. “En dat terwijl deze inwoners bij de herindeling wel meegaan met de kern Esch.” Volgens het initiatief blijkt desondanks uit deze telling dat een kleine meerderheid voor samenvoeging van Esch bij Vught is.

De gemeente bestrijdt de lezing van het burgerinitiatief. Het is een welles-nietes spelletje: de 125 stemmen zijn volgens de gemeente wel meegeteld bij de enquête. Het college meldt dat de uitkomst van die consultatieronde “diffuus” is: daaruit blijkt “geen helder antwoord”. Wat dat inhoudt blijft onduidelijk. De uitkomst wordt niet bekendgemaakt.

Het (nieuw) college dat op 19 april 2018 aantreedt, houdt een tweede consultatieronde op 14 mei “omdat de uitkomst van de eerste peiling onduidelijk is”. Dat besluit verbaast de oppositie: de VVD stelt dat de raad niet op de hoogte is gesteld van die tweede telling, zelfs niet de fractievoorzitters. “En waarom wordt de uitkomst van de eerste peiling niet bekendgemaakt”, vraagt Boy Scholtze zich af. Waarom geeft B&W in de brief bij de tweede telling haar eigen mening en schrijft het voorkeur te hebben “voor het bijeen houden van het dorp Esch?” Ook de andere oppositiepartij, Samenwerking 95, is kritisch en noemt de handelwijze van B&W “niet chic”.

Een meerderheid van Esch kiest nu voor Boxtel. Met een WOB-verzoek vragen Van Bouwdijk en Van Roosmalen de stukken van de tweede telling op. Maar volgens de gemeente zijn er geen protocollen of proces-verbaal over deze telling. Wethouder Carine Blom (herindeling) wijst erop dat, anders dan bij een referendum een consultatieronde vormvrij is. Er zijn dus geen protocollen en proces-verbaal. Er is ook kritiek op de methode van stemmentelling. Volgens het burgerinitiatief is uitgegaan van alleen per adres te stemmen in plaats van per kiesgerechtigde. Maar volgens Blom zijn in de vier dorpen dezelfde telmethodes toegepast.

Op 5 juli 2018 beslist de gemeenteraad dat Esch naar Boxtel gaat. De reactie van de gemeente in het concept-herindelingsadvies is erg formeel: geen woord over de gehouden telling waar de zienswijze zich op toespitst.

De initiatiefnemers laten het er niet bij zitten: als de gemeenteraden op 3 en 6 juni hun zienswijze links laten liggen gaan zij richting provincie en Tweede Kamerleden. Al is de kans daar gehoord te worden uiterst gering, zo weten zij ook.

Dat bij dit burgerinitiatief, dat aanvankelijk niet eens aan de gemeenteraad is voorgelegd, fouten zijn gemaakt is wel duidelijk. Er blijven vragen: waarom is de uitslag van de eerste telling niet bekendgemaakt? Waarom een tweede telling? Welke telmethode is toegepast?
Wat blijft hangen: wat willen de inwoners van Esch nu eigenlijk?