Corvers Column: Identiteit

VUGHT – 9 januari 2020. Het woord komt iedere keer terug als een dorp bij een andere gemeente wordt gevoegd: identiteit. Daarmee wordt dan meestal bedoeld: kan ons dorp blijven wat het nu is? Kunnen we onze eigenheid, ons eigen karakter behouden?

De voorbeelden liggen voor het oprapen! Dichtbij huis. Is Esch een ander dorp geworden sinds het in 1996 niet meer zelfstandig bleef? Of Helvoirt of Haaren? Is er eigenlijk über-haupt iets veranderd in deze dorpen sinds die geen zelfstandige gemeenten meer zijn?
Natuurlijk, er was een hoop gedoe destijds waar het gemeentehuis moest komen. Dat werd Haaren. En de milieustraat kwam daar ook. Maar is daardoor het eigen karakter van Helvoirt veranderd? Nee toch!

Ook nu de vier dorpen van de gemeente Haaren worden verdeeld over de buurgemeenten komt de vraag naar identiteit naar boven. Is het angst voor het onbekende? Of worden we opgeslokt: een klein dorp dat bij een groter dorp komt?

Waarom halen inwoners zo vaak de identiteit erbij in dat geval? Ik legde die vraag voor aan burgemeester Roderick van de Mortel in een vraaggesprek bij de Vughtse internet omroep NOVO3. “Ik denk dat grenzen identiteit moeten bepalen”, zegt Van de Mortel die erop wijst dat ook een straat of een plein een identiteit kan hebben. “Soms is het zorg of angst voor het onbekende.”

Dus toch? De Vughtse burgemeester noemt Cromvoirt als voorbeeld. “Daar doet men gewoon jarenlang al wat men gewend is om te doen. Daar heeft men totaal geen ‘last’ van Vught.” Van de Mortel wil maar zeggen: Cromvoirt, vanaf 1811 een eigen gemeente, is nog hetzelfde dorp als toen het op 1 januari 1933 onderdeel werd van de gemeente Vught. Natuurlijk is het in al die jaren veranderd maar niet door samenvoeging met Vught. Cromvoirt ondervond destijds door zijn geringe omvang (687 inwoners in 1933) financiële problemen. Samengaan met Vught was dus een uitkomst.

Van de Mortel wijst daar ook fijntjes op: “Als Cromvoirt zelfstandig was geweest dan was er bijvoorbeeld geen nieuwe brandweerkazerne of nieuwe lagere school gekomen. Zelfs in een grote stad is het de vraag of er op 750 inwoners een nieuwe basisschool komt terwijl je bijvoorbeeld maar 100 leerlingen hebt.” Ook renovatie van het gedateerde dorpshuis wordt vrijwel geheel betaald door de gemeente.
Van de Mortel noemt het ‘bewuste acties’ van de gemeente Vught om de gemeenschap Cromvoirt vitaal te laten zijn. “En die lijn trekken we natuurlijk ook gewoon door naar Helvoirt.” De Vughtse burgemeester kan het niet genoeg benadrukken: “Er gaat voor de inwoners van Helvoirt niks veranderen. Dat is in elk geval ons streven. En als er iets ver-andert dan moet het alleen ten goede zijn.”

Op Plein Helvoirt, een platform ‘om straks gehoord en gezien te worden in Vught’ staat:
‘Als we straks bij Vught horen willen we die eigenheid van Helvoirt nog sterker maken. (…) Hoe zorgen we dat iets behouden blijft? Hoe zorgen we dat iets beter wordt?’

Een tegenvraag. Is de eigenheid van Helvoirt (nog) niet sterk genoeg? Wat heeft Vught daarmee te maken? Ga uit van je eigen kracht. Inwoners bepalen het karakter van een dorp.
Mijn overtuiging: Helvoirt heeft straks alleen maar voordeel van de samenvoeging. Het-zelfde geldt voor Haaren, Esch en (zeker) Biezenmortel.

Weg met die angst!