Corvers Column: Hete aardappel

HELVOIRT – 30 augustus 2024. Het protest tegen de mogelijke plaatsing van windmolens in De Margriet in Helvoirt kun je gerust massaal noemen.

Tijdens de commissievergadering op 29 augustus waren er diverse insprekers, waaronder de IVN/Natuur- en Milieugroep Vught, Natuurmonumenten, Brabants Landschap en de Brabantse Natuurfederatie (BMF) die in een gezamenlijk bezwaarschrift protest aantekenen tegen de eventuele komst van windmolens en overigens ook tegen zonneparken.

De milieuclubs wijzen erop dat de zoekgebieden waar mogelijk windturbines en zonneparken komen deel uitmaken van Nationaal Landschap het Groene Woud, met twee Natura2000-gebieden en een weidevogelgebied. ‘Het kleinschalige coulisselandschap en de open natuurpanorama’s zullen wezenlijk worden aangetast.’ En: ‘Windturbines zijn ook een ernstige bedreiging voor de weidevogels, roofvogels, vleermuizen en de eeuwenoude eendenkooien.’

En zo zijn er meer insprekers die aan duidelijkheid niks te wensen overlaten, zoals de Cromvoirtse (Vught Turbine Vrij) actiegroep die wijst op het woon- en leefklimaat en natuur- en gezondheidsschade. De bewonersgroep bood een petitie aan met 965 handtekeningen.

Waar gaat het om? De gemeente Vught wil vier locaties aanwijzen voor het grootschalig opwekken van zon- en/of windenergie. Vught heeft zich in regionaal verband verplicht om in 2030 0,05 TWh (Terawatt-uur) aan duurzame energie op te wekken en daar is behalve zonne-energie ook windenergie voor nodig. In 2020 gaat de Vughtse gemeenteraad akkoord met de regionale afspraken (RES) waarbij buurgemeenten beloven mee te doen met wind en zon. Maar van die samenwerking is vrijwel niets over. Daarom is Vught alleen aan de slag gegaan om geschikte locaties te vinden binnen de eigen gemeentegrenzen.

Behalve de Margriet (zon en wind) zijn dat de Gijzel (zon) in Helvoirt en een gebied tussen de N65 en het spoor bij het Helvoirts Broek (zon). De politiek is in meerderheid voorstander voor nader onderzoek naar die gebieden, zo bleek donderdag tijdens de commissie. De gemeenteraad hakt 12 september de knoop door. Daarna worden die drie locaties in Helvoirt nader onder de loep genomen. Het gaat dan om de impact op het elektriciteitsnet (netcongestie), landschap en ecologie. Een besluit tot nader onderzoek op 12 september is weliswaar een stapje in de richting van windmolens (en zonneparken) maar een definitief plaatsingsbesluit is nog ver weg en hoogst onzeker.

Een aantal raadsfracties worstelt zichtbaar met de windmolens. De coalitie van Gemeentebelangen, VVD, PvdA/GL en CDA is verdeeld. “Andere gemeenten schuiven de hete aardappel voor zich uit”, zei Van Woesik donderdag in de commissie, doelend op de mislukte regionale samenwerking. “Dadelijk zet Boxtel een windmolen tegen de grens met Vught vlakbij kwetsbare natuur. Wij weten niet wat andere gemeenten doen”, sprak Van Woesik. Gemeentebelangen wil dat wethouder Nino de Lange opnieuw met de regiogemeenten om de tafel gaat. Maar dat is hoogst onwaarschijnlijk.

Ook de VVD heeft twijfels al zal de fractie wel instemmen. “We sluiten een weidevogelconvenant en vervolgens plaatsen we windmolens van 255 meter hoog”, zei Koen van Dinther (VVD) in de commissie, doelend op het convenant voor de Gement, broedplaats voor weidevogels, dat Vught in 2020 afsloot met natuurorganisaties en boeren en in maart dit jaar verlengde tot 2030. Maar dat blijkt niet genoeg voor een tegenstem.

Er tekent zich een politieke meerderheid af voor nader onderzoek naar netcongestie, ecologie en landschap in de zoekgebieden in Helvoirt. Maar dat zegt nog betrekkelijk weinig over de mogelijke komst van windmolens. De maatschappelijke tegenwind wakkert aan en mag niet worden onderschat.