Column Corvers: Maatwerk

HELVOIRT/CROMVOIRT/VUGHT – 4 maart 2024. Op dit moment zijn er nog zo’n 80 agrarische bedrijven in Vught, Cromvoirt en Helvoirt. De komende 10 jaar stoppen zo’n 30 agrarische ondernemers met hun bedrijf, zo blijkt uit stukken van de gemeente. Wat moet er gebeuren met stallen die leegkomen omdat boeren stoppen met hun bedrijf? Hoe wordt voorkomen dat er in vrijkomende agrarische bebouwing (VAB) ongewenste activiteiten gebeuren, in het ergste geval ondermijnende criminaliteit.

Volgens de huidige VAB-regels van de gemeente Vught mag bij beëindiging van een bedrijf de bestemming van een agrarische bedrijfswoning een woonbestemming krijgen met daarbij maximaal 200 vierkante meter aan bijgebouwen inclusief agrarische bijgebouwen die niet worden gesloopt. De agrariër moet dan aan een aantal voorwaarden voldoen en omwonenden hebben inspraak. Dit is grofweg het beleid van de voormalige gemeente Haaren dat Vught heeft overgenomen.

De Vughtse politiek vindt dit beleid nu te ruim en te onduidelijk, het biedt te veel kans op ongewenste activiteiten. De commissie besprak onlangs het voorstel van B&W voor een nieuw VAB-beleid: er komt een gebiedsgerichte aanpak (in de Gement mag minder dan in de Loonse en Drunense Duinen) waarbij per gebied de toegestane activiteiten kunnen verschillen, afhankelijk van de kwaliteiten van dat gebied, met ruimte voor maatwerk.

Maatwerk, dus bekijken of aan de wensen van de stoppende agrariër kan worden tegemoetgekomen. En daar wringt de schoen. Want de beleidsnota over de nieuwe VAB-uitgangspunten beschrijft gedetailleerd en met veel slagen om de arm de mogelijkheden. Zo staat er onder de noemer maatwerk dat initiatieven die niet passen in de afwegingsmatrix (wat kan wel en wat kan niet) niet bij voorbaat zijn uitgesloten. Volgens raadslid Jan van Iersel (CDA), oud-agrariër, past 80 procent van de aanvragen niet in de opgestelde matrix. Dat wordt dus heel veel maatwerk…

Aan alles is gedacht! Zo kunnen stoppende boeren ‘extra ontwikkelingsruimte’ verdienen, dat wil zeggen: meer vierkante meters bebouwing, bijvoorbeeld voor een iets grotere woning of bedrijfsgebouw, tenminste als het initiatief een duidelijke meerwaarde heeft voor de omgeving. Maar dan wordt wel een tegenprestatie verwacht die ten goede komt aan de omgeving… Vervolgens hangt daar weer een ingewikkelde rekenmethode aan vast met allerlei voorwaarden. Geen boer die het nog begrijpt. Kortom: Vught tuigt een heel circus op voor een klein aantal boeren dat stopt: gemiddeld drie per jaar.

De voormalige gemeente Haaren deed dat anders. Kernpunten van dat VAB-beleid zijn (ook) maatwerk en draagvlak bij inwoners, zo legde oud-wethouder Harry van Hal vorig jaar nog ‘ns uit bij de lokale omroep NOVO3. Geen dik pak regels maar een ruim kader waar een initiatief van een boer aan werd getoetst. Met een agrariër die wil stoppen volgde een keukentafelgesprek over de mogelijkheden die er bij zijn bedrijf zijn. Bottom up dus, begin bij degene om wie het gaat. Van Hal: “Het moet voor een agrariër aantrekkelijk zijn anders blijven die stallen leegstaan of gaat hij er wat anders mee doen, zoals verkopen aan een andere agrariër. Maar wij hebben ook burgers en natuurorganisaties uitgenodigd, ieder die een belang heeft bij het buitengebied.”

Houd het simpel, wil Van Hal maar zeggen. Zo ingewikkeld is het niet.