Bommenwerper op de Distelberg

HELVOIRT – 3 mei 2022. Op de Distelberg staat een oorlogsmonumentje, waarmee zeven Schotse militairen worden herdacht die eind 1944 in de nabijheid sneuvelden bij de bevrijding van Brabant.

Minder aandacht is er voor de acht Britse militairen die een jaar eerder vlakbij de dood vonden, toen hun bommenwerper neerstortte bij Hoef Ten Halve, ook op de Distelberg.

Onlangs kreeg HelvoirtNet een mailtje van Nicky Ward, uit Llandyrnog, een dorp in Noord-Wales.

Zij was op zoek naar informatie over die crash waarbij haar oudoom Robert John Jones omkwam. “Aangezien hij in Nederland stierf, is er geen verslag van zijn dood hier in het VK. Hij overleed op 3 november 1943, als piloot op Halifax JD321KN-G die werd neergeschoten boven Hoef Ten Halve, Helvoirt. Alle acht aan boord kwamen om het leven. Mijn oudoom Robert ligt begraven op de algemene begraafplaats van Eindhoven (Woensel). Als iemand informatie heeft over de vliegtuigcrash, zou ik zeer dankbaar zijn.”

Mijn zoektochtje leverde een verslag op bij het Brabants Historisch Informatiecentrum BHIC. Daarin staat het volgende. “In Helvoirt viel op 3 november 1943 om 20.15 uur een Britse bommenwerper, bij Hoef Ten Halve. Daar crashte een Halifax van het 77 Squadron, gevlogen door pilot officer R.J. Jones (de oudoom van Nicky – SW). De bommenwerper was twee uur daarvoor – even voor half zes plaatselijke tijd – opgestegen vanaf vliegveld Elvington in York voor een missie op Düsseldorf. Duitse nachtjagers waren gewaarschuwd en lagen op de loer. Hauptmann Manfred Meurer beschoot in zijn Heinkel He-219 de Britse bommenwerper. Die stortte neer, zonder dat de bemanning gelegenheid had te springen. Het was de zestigste kill voor Meurer.

Gezagvoerder Robert John Jones (23), copiloot Peter Henry Potter (20), boordwerktuigkundige Ronald Victor Woods (20), navigator Ronald Walton, bommenrichter George Herbert Casebourne Wade (22), radiotelegrafist en boordschutter William Shaw (21), boordschutter Sgt. Thomas Raymond Oxley en de Canadese boordschutter Gerald Frederick McKinnon vinden allemaal de dood. Alleen piloot Jones heeft op de begraafplaats Woensel een eigen graf, de andere zes waren zo onherkenbaar verminkt dat ze een collectief graf delen.”

De geschiedenis van het 77e Squadron van de Britse luchtmacht meldt: “Vliegtuigbemanningen waren eind 1943 nauwelijks in staat om elkaars namen te leren kennen, laat staan vrienden te maken. In oktober en november voerde het squadron 157 vluchten uit waarbij 7 toestellen verloren gingen tijdens operaties. Het aantal slachtoffers bedroeg 45 doden of vermisten en 10 krijgsgevangenen.”

Het BHIC tekende een reactie op van Sjef van den Hurk, die zich de crash herinnerde. “Ik was toen 12 jaar oud. Op die avond was er plotseling een apart geluid en een fel licht, dat bij onze boerderij over kwam. Alles was in enkele minuten voorbij, maar we zagen wel dat het kort bij was: het neerstorten was ongeveer anderhalve kilometer van ons vandaan. Wij woonden op de Margriet tegen Hoef ten Halve aan. Bij Nieuwkuijk stonden afweergeschut en zoeklichten constant opgesteld. Ze zijn vandaar af neergeschoten. Bij ons lagen heel veel stukken over het land verspreid, die wij de andere dag hebben verzameld. Maar niet voor lang, want de Duitsers namen het diezelfde avond allemaal mee. M’n broer heeft tussen ons en het neergestorte vliegtuig nog een militair zien liggen. Ze waren allen omgekomen. Kwamen terug van Duitsland, dus gelukkig geen bommen meer. We hebben er in die periode vele in de verre omgeving neer zien komen. Helaas erg triest, voor wie het is overkomen. Wat is oorlog toch verschrikkelijk!”

HelvoirtNet heeft Nicky Ward de gevonden informatie toegestuurd. Ze komt dit jaar met haar familie het graf bezoeken van haar oudoom, die maar 23 werd en met zeven andere twintigers hier sneuvelde.

© HelvoirtNet/Sander Wieringa