20 vragen over de N65, 20 antwoorden van D66
VUGHT/CROMVOIRT/HELVOIRT – 25 mei 2020. De finale besluitvorming over de aanpak van de N65 is uitgelopen op een teleurstelling.
De Vughtse gemeenteraad kon niets meer verbeteren aan het plan. De vaak goed onderbouwde en serieuze inbreng van 125 mensen die een zienswijze hadden ingediend werd naar de prullenbak verwezen. Inwoners en belangenorganisaties voelen zich niet gehoord, misleid en zelfs geschoffeerd. Bewoners van verschillende straten waar het veel drukker wordt (soms zelfs een verdubbeling zoals de Helvoirtseweg) en bedrijven die in het nieuwe plan onbereikbaar worden, bleven achter zonder dat naar hun inbreng werd geluisterd en nog erger: zonder perspectief, omdat er geen plan van aanpak is. De besluitvorming rondom het grootste project tot dusver in de geschiedenis van Vught eindigde -zoals fractievoorzitter Dianne Schellekens treffend aan het einde van de marathonzitting van de gemeenteraad bij Van der Valk samenvatte- in een koude douche. Met pijn in het hart stemde de hele fractie van D66 dan ook tegen, terwijl zij voor de verdieping van de N65 is. De besluitvorming van het hele traject is zeer omvangrijk. Daarom vat D66 het geheel samen in een aantal vragen met de antwoorden van de D66-fractie.
Wat stond er op de agenda?
Het besluit om het bestemmingsplan vast te leggen voor de aanpak van de N65. In dat bestemmingsplan staat de uitwerking van het eerder vastgestelde VKA+ waar D66 in 2019 schoorvoetend mee instemde. We wilden toen al inzicht in de veranderende verkeersstromen. Dat de verkeerscijfers, na lang aandringen, twee weken na de besluitvorming wel bekend gemaakt werden, wekte veel irritatie op bij de D66-fractie. Ook hier lijkt de besluitvorming op basis van achtergehouden informatie door het college gepusht te zijn. Nu lag het bestemmingsplan voor bij de gemeenteraad. Instemmen met het bestemmingsplan betekent dat er geen aanpassingen meer mogelijk zijn in de toekomst. Het ging dus niet om het besluit of we de N65 gaan aanpakken, maar om hoe we dat gaan doen.
Er werden heel veel zienswijzen ingediend door inwoners en belangenorganisaties. Is daar wat mee gedaan?
Nee, geen enkele van de 125 voorgestelde aanpassingen van inwoners of belangenorganisaties is overgenomen om het bestemmingsplan te verbeteren. De teleurstelling hierover bij de indieners is groot. Dat bleek op de speciale inspraakavond, waarvan een kwart van de indieners van zienswijzen insprak (persoonlijk of per brief of videoboodschap). Niemand van deze insprekers is tegen een verdiepte ligging. De teleurstelling is zo groot omdat het college niet op komt voor de belangen van alle inwoners. De beantwoording werd betiteld als onjuist, onvolledig, ver onder de maat en Samen voor Vught noemde deze zelfs schandalig.
De verdiepte ligging van de N65 met drie ongelijkvloerse kruisingen is toch een goed plan?
Met de aanpak van de N65 wilde D66 (en ook de rest van de gemeenteraad) bereiken dat deze beter oversteekbaar is, de verkeersveiligheid verbetert en de leefbaarheid in Vught toeneemt. En dat bereiken we met dit bestemmingsplan nog steeds, maar helaas is het plan niet af. Waar de oversteekbaarheid van de N65 verbetert, wordt die tegelijkertijd binnen Vught slechter, zoals op de Helvoirtseweg en Van Voorst tot Voorststraat en de Wolfskamerweg. Waar de verkeersveiligheid verbetert op de N65 door het verdwijnen van de stoplichten en wordt deze binnen in Vught slechter, bijvoorbeeld door het plaatsen van verkeerslichten op de Helvoirtseweg ter hoogte van de Van Voorst tot Voorststraat. Waar door de doorstroming van het verkeer op de N65 geluid en fijnstof vermindert, komt in ruil daarvoor in de spits het verkeer binnen Vught stil te staan met als gevolg extra geluid, fijnstof en nieuwe barrières voor voetgangers en fietsers.
Lost het plan de bestaande knelpunten op van te veel (zwaar) verkeer door de kommen van Helvoirt en Cromvoirt?
Bij het vorige plan (VKA) waren er verkeerslichten gepland bij Restaurant ’t Groene Woud. Bij het VKA+ (het nieuwe plan) waren ze plotseling verdwenen. In plaats daarvan verrees in de plannen opeens een landbouwviaduct, waar niemand om gevraagd had. De oplossing is een goed onderzochte aansluiting op de N65 ter hoogte van In ’t Groene Woud. Het kan bovendien de sleutel zijn voor een toekomstige oplossing van verkeer door Helvoirt en Cromvoirt en houdt de bedrijven aan de N65 bereikbaar. Deze optie is niet onderzocht en zit daardoor niet in dit plan. Daarom wil D66 de volledige aansluiting behouden.
Zorgt dit plan ervoor dat het groene karakter van N65 behouden blijft en dat bomen gespaard worden?
Bij de aanleg van de verdiepte N65 gaan er 418 bomen om en voor slechts 72 is er compensatie geregeld. D66 wil dat elke boom die moet wijken teruggeplant wordt in de buurt van de N65. Dus nu een plan maken waar die bomen herplant worden en meteen met de herplant starten. De harde afspraak die we daar over wilden maken haalde het niet in de raad.
Wordt de stikstofuitstoot voldoende teruggedrongen en gecompenseerd om kwetsbare natuur te beschermen?
De onderzoeken bij het bestemmingsplan wijzen uit dat stikstof geen probleem vormt. Het wordt haast ontkend. Een hond zou meer stikstof uitstoten dan het hele project N65, een bizarre vergelijking. Er daalt wel degelijk te veel stikstof neer in het stuk Loonse en Drunense Duinen, dat vanaf 1 januari bij de gemeente Vught hoort. De Natuur en Milieugroep Vught verwacht dat de Raad van State het N65-plan vanwege de stikstof zal afkeuren. Er gaat veel tijd verloren als dan nog bedacht moet worden hoe dan wel. Daarom wilden wij een aanvullend plan.
Worden het ecoduct en de wildbrug tegelijk met de N65 aangelegd zodat hiermee de ecologische verbindingen zijn verzekerd?
Twee ecopassages worden mogelijk gemaakt door het bestemmingsplan: één ecoduct onder de weg door in het Helvoirts Broek en één wildbrug eroverheen. Helaas is de aanleg in het plan niet verzekerd, net als allerlei andere zaken, zoals bloeiende bermen, struiken en bosschages. Het gevaar bestaat dat er van de groene ambities uiteindelijk niets uitgevoerd worden. We hebben gevraagd om de nieuwe N65 alleen uit te voeren als tegelijkertijd het aanleggen van de ecologische verbindingen en biodiversiteitsmaatregelen gegarandeerd zijn. Ook dit voorstel werd verworpen.
Is er bij de invulling van dit bestemmingsplan rekening gehouden met mensen die minder mobiel zijn en wordt daarmee de inclusieagenda uitgevoerd om er voor te zorgen dat iedereen mee kan doen?
De oversteken bij de De Bréautélaan/Martinilaan en de Boslaan/Vijverbosweg worden 1,5 meter hoog. Dat betekent dat je te voet of met de fiets een helling moet nemen. Voor een rolstoel mag dat hellingspercentage maar 2% zijn. Is dat meer dan wordt er een nieuwe barrière opgeworpen om de N65 over te steken. De raad stelde in het najaar de inclusieagenda vast; iedereen doet mee in Vught. Dan mogen er voor mensen in een rolstoel en andere mindervaliden door de N65 geen nieuwe barrières opgeworpen worden, vindt D66. We deden het voorstel om een maximale hellingshoek van 2 procent mee te geven bij de aanbesteding. Aan het voorstel werd geen gehoor gegeven.
Na de verdieping van de N65 wordt het fietspad aan de noordzijde van de N65 opgeheven. Waar is dat voor nodig?
D66 wil dat de noordelijke fietsverbinding (aan de kant van de IJzeren Man) tussen Vught en Helvoirt in stand blijft. Het is een waardevolle schakel in het fietsnetwerk en opheffen van deze fietsverbinding dient geen enkel doel. Daarom vroegen wij het college om de noordelijke fietsverbinding langs de N65 te handhaven. Om daar steun voor te krijgen van de raad moest de motie worden aangepast en gaat het college op de koffie in Haaren om daar deze wens van de raad neer te leggen.
Waren er nog meer ideeën die D66 steunde?
Ja, D66 zette ook zijn handtekening onder het voorstel om de Jagersboschlaan in ieder geval voorlopig niet te gaan verharden en open te stellen voor verkeer. Alle verkeersstromen binnen Vught worden nog in kaart gebracht, dus waarom zou je hierop vooruitlopen met deze zeer ingrijpende maatregel? Ook wilde D66 een oplossing voor een agrarisch bedrijf die zonder overleg een landbouwviaduct op zijn perceel krijgt, terwijl het makkelijk iets te verplaatsen is. Ook deze voorstellen werden door de coalitiepartijen Gemeentebelangen, PvdA-GroenLinks en VVD niet gesteund uit angst voor bezwaarprocedures.
Dit project duurt al jaren. Waar ging het nou mis in de eindfase?
Jarenlang heeft de gemeenteraad zo veel mogelijk gezamenlijk opgetrokken in dit megaproject. Besluitvorming gebeurde vrijwel altijd in unanimiteit. We werden als D66, net als andere landelijke partijen in deze raad, ingezet om lijnen te leggen naar de provincie, de Tweede Kamerfractie en onze staatssecretaris infrastructuur. Dan krijg je dingen voor elkaar. Een treffend voorbeeld is het bezoek van D66-staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat aan Vught. Dat is nu twee jaar geleden, net voordat deze coalitie aantrad. Het leverde toch maar mooi 11 miljoen euro op voor extra trillingsmaatregelen. Dat was een verdienste van de toenmalige D66-wethouder Fons Potters, maar die kreeg als raadslid daarna alleen vooral sneren te verwerken omdat veel beleid niet zou deugen, vooral beleid waar hij geen wethouder van was. In de tussentijd liep het hele N65-project weg van ons. De gemeenteraad werd mondjesmaat bijgepraat en partijen werden niet meer ingezet om het plan op onderdelen beter te maken door de landelijke of provinciale lijn in te zetten.
Waarom lag er geen plan van aanpak voor de andere wegen in Vught?
Het college ziet geen probleem op de wegen in Vught, terwijl het al jaren duidelijk was dat er een aantal knelpunten op te lossen zijn. Volgens de wethouder van de Ven van Verkeer kunnen de straten het aan, ook op de plekken waar het verkeersaanbod verdubbelt, zoals op de Helvoirtseweg. Voor D66 ging het er niet om of de straten het technisch aan kunnen, maar of de inwoners het aankunnen. Als deze straten in de toekomst aangepakt worden, wil het college ‘werk met werk’ maken. In feite betekent dat een drempel hier en een paaltje daar, maar een masterplan waar D66 al meermalen om vroeg, ligt er niet. Als doekje voor het bloeden wordt nu direct gestart met het verkeersonderzoek ter voorbereiding van het nieuwe verkeers- en vervoersplan dat wethouder van de Ven pas in 2022 wil voorleggen. Volgens planning zijn de werkzaamheden aan de N65 dan al gestart en zijn de gevolgen daarvan voelbaar in Vught, Helvoirt en Cromvoirt.
Het is toch logisch dat ‘niet iedereen gelukkig gemaakt kan worden’?
Dat klopt, maar de gevolgen zijn immens. Oplossingen zijn er ook, maar dan zal er breder gekeken moeten worden en is pleisters plakken niet genoeg. De verkeersstromen moeten in breder verband bekeken worden. D66 heeft hier al diverse ideeën over ingebracht, zoals de spoorwegovergang Esschestraat (bij de Gouden Zonne en de kleine Albert Heijn) twee richtingen te maken. Ook een verkeerslicht bij In ’t Groene Woud zorgt dat bedrijven die daar zitten bereikbaar blijven (zoals het restaurant) en zwaar verkeer niet noodgedwongen door Helvoirt en Cromvoirt moet gaan rijden (zoals de vrachtwagens van Peijnenburg Vught). Maar met losse plannen komen we er niet. Er moet een samenhangende aanpak komen. Waren de zorgen van inwoners op dit punt serieus genomen dan waren nu de oplossingsrichtingen bekend geweest. Dan kan je ‘werk met werk’ maken, want het werk moet wel bekend zijn.
Had D66 te veel vertrouwen in de aanpak van de N65?
Ja, want de fractie heeft te lang gedacht dat er een beter plan zou komen. De fractie had een totaalplan verwacht voor Vught verwacht in samenwerking met inwoners. Een plan met veel draagvlak en veel minder tegenstanders. De verdieping en verdere aanpak van de N65 is goed, maar als daardoor de rest van Vught, Helvoirt en Cromvoirt vastloopt en dus onbereikbaarder, minder leefbaar en vooral verkeersonveiliger wordt, kun je dat niet los zien van de besluitvorming over de N65. Een plan dat niet af is, kun je niet met goed fatsoen naar de raad kan sturen, laat staan burgers mee opzadelen die terecht enorme zorgen hebben.
Hoe beoordeelt D66 de handelswijze?
Deze klus was duidelijk een maatje te groot voor de rijksinfra-wethouder van Woesik (Gemeentebelangen). In plaats van zijn opdracht burgerparticipatie voorrang te geven en in gesprek te gaan met de inwoners, ging hij met de provincie en Rijkswaterstaat aan tafel. Maar dat was in het bestuursakkoord van Gemeentebelangen, PvdA-GroenLinks en VVD nou juist de taak van burgemeester van de Mortel. Dat staat er letterlijk in. Het resultaat is bijna een volksopstand tegen de plannen. Dat is niet meer weg te moffelen als ‘de weerstand van een paar inwoners die hun zin niet krijgen’. Zij vertegenwoordigen heel veel mensen. Verder bleek dat de wethouder rijksinfra maar een enkel contactmoment met inwoners had gehad, terwijl juist dat de opdracht was die hij kreeg in het bestuursakkoord. Ook nam hij geen enkele moeite om in te gaan op de ingediende moties en amendementen, omdat dit bestemmingsplan het eindresultaat is en omdat de provincie niets anders wil. Daarbij werd steeds gezegd dat hij ‘echt’ zijn best gedaan had. Dit woord herhaalde hij meerdere malen, met waarschijnlijk de bedoeling dit kracht bij te zetten. Het antwoord op alle gestelde vragen en geplaatste opmerkingen was dat hij ‘naar eer en geweten’ gehandeld had. Dat zou er nog eens bij moeten komen dat dat niet het geval was. CDA, D66 en SP konden daarom niet anders dan een motie van wantrouwen indienen. Een zwaar middel, maar het enige passende signaal dat afgegeven kon worden naar inwoners, belangenorganisaties, indieners van zienswijzen en collega-raadsleden die alleen maar mochten tekenen bij het kruisje.
Het is logisch dat een paar mensen klagen die aan een drukkere straat komen te wonen, maar de rest van Vught kan hier toch wel blij mee zijn?
Niet alleen de bewoners van de straten waar het soms wel twee keer zo druk gaat worden zijn de dupe, heel Vught dreigt de dupe te worden. Bijna iedereen in Vught rijdt, fietst of loopt regelmatig op of bij de Helvoirtseweg, de Glorieuxlaan of welke straat dan ook die fors drukker wordt en daardoor gaan inleveren op verkeersveiligheid. Het probleem op het onderliggende wegennet is dus een probleem voor heel de gemeente Vught. Het college heeft dat probleem tot nog toe alleen benaderd op straatniveau.
Was de coalitie vatbaar voor alle kritiek?
Alle kritiek werd de afgelopen maanden weggewoven. De zorgen uit de afgelopen twee jaar vanuit de oppositie werden niet serieus genomen. D66, SP en CDA moesten achter de schermen alle zeilen bijzetten om een normale cyclus van besluitvorming te krijgen. Ook was er in eerste instantie niet eens een commissievergadering gepland en met name Gemeeentebelangen en PvdA-GroenLinks vonden dat echt niet nodig. De coalitiepartijen wilden de N65 zelfs liever al in april behandelen tijdens een -vanwege de coronacrisis- afgeslankte raad. De argumentatie was dat toch al 99 procent van het hele plan ooit eerder besloten was. Pas bij de inspraakavond waar meer dan 30 mensen hun mening kwamen geven, kwam er een lichte kentering. Op het laatste moment kwamen er zelfs verbeterpunten. Gemeentebelangen kwam op de valreep met het idee voor een onderzoek voor een nieuwe ontsluitingsweg voor Helvoirt en Cromvoirt ter hoogte van In ’t Groene Woud. Maar met een halve aansluiting is zo’n weg nutteloos. Gemeentebelangen en de andere coalitiepartijen stemden tegen het voorstel van D66 om daar een volledige aansluiting te behouden. Bovendien gaat de weg dwars door door de natuur van het Helvoirts Broek, waarmee het plan niet meer dan een luchtballon lijkt te zijn. PvdA-GroenLinks kwam met een motie waarin het college gevraagd werd om zo veel mogelijk gekapte bomen terug te planten. D66 wilde vastgelegd hebben dat iedere boom teruggeplant wordt. Het college gaf aan geen mogelijkheid te zien voor herplant van alle bomen. De VVD kwam met het voorstel om de verkeersknelpunten versneld in kaart te brengen, dat is het onderzoek dat het college heeft laten liggen en wat allang gebeurd had moeten zijn. Het ging hier slechts om een motie, een verzoek dat het college niet hoeft uit te voeren. D66 wilde een amendement, omdat daarbij vastligt dat het ook moet gaan gebeuren. Met een motie stuur je mensen het bos in, met een amendement geef je mensen duidelijkheid en zekerheid.
Hoe stemde D66 uiteindelijk?
De fractie vond dat de gemeenteraad er voor spek en bonen zat. Geen enkele verbetering bleek mogelijk. Alle ideeën en plannen van de hele gemeenteraad werden ontraden. De fractie stemde daarom voor alle aanvullende ideeën en plannen en was daarmee solidair met de andere partijen in de gemeenteraad. Zelfs de voorstellen van de coalitie werden niet positief beoordeeld, dus wat was het allemaal nog waard? Voor- of tegenstemmen had hetzelfde resultaat. D66 stemde uiteindelijk tegen het bestemmingsplan met drie verschillende, persoonlijke stemverklaringen:
Gemma Wiegant: “Ik heb tegen gestemd. Niet omdat ik tegen een verdieping van de N65 ben, maar omdat hier een slecht plan voorligt. Het is onaf, onvolledig en niet in samenwerking met onze inwoners tot stand gekomen. De teken-maar-bij-het-kruisje-en-we-zie-het-straks-wel-methode is voor mij onacceptabel. Om in deze moeilijke coronatijd op deze manier zo’n belangrijk bestemmingsplan erdoor te duwen, vind ik schaamteloos en respectloos. Ik wens hiervoor persoonlijk noch als volksvertegenwoordiger verantwoordelijk voor te zijn.”
Fons Potters: “Ik stem tegen met een eerder geschreven stemverklaring voor mijn neus dat ik voor zou stemmen. Maar gezien deze avond, waarop blijkt dat helemaal niets kan, dat amendementen geen serieuze advisering krijgen, dat zowel oppositie als coalitie volledig buitenspel gezet worden, omdat er maar een devies is: dit is het en je pikt het maar. Zelfs voor een extra boom wordt niets toegezegd. Als dat de manier van besluitvorming is, is dat een dieptepunt op meerdere fronten en kan ik niet anders dan tegen stemmen.”
Dianne Schellekens: “Ik ben voorstander van de verdiepte ligging van de N65 en toch stem ik tegen het bestemmingsplan. Er zijn mooie resultaten gehaald voor de N65. Helaas zijn de oplossingen voor de knelpunten voor veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid zelfs niet in zicht. Ik zit in de gemeenteraad door en voor inwoners van Vught en Cromvoirt en met het vaststellen van dit bestemmingsplan halen we de huidige problemen van de N65 de dorpen in. Daar kan ik niet mee instemmen. Dat krijgt voor mij een onvoldoende: het plan is niet af.”
Hoe nu verder?
We houden hoop op mogelijkheden om de plannen te verbeteren. Iedereen zal gaan zien dat de gevolgen van het huidige plan te groot zijn voor Vught. De provincie zet in op doorstroming op de N65. D66 begrijpt dat dat voor de provincie een speerpunt is, maar de provincie is er ook voor Vught, dus Vught opzadelen met een immens verkeersprobleem kan voor de provincie ook niet de bedoeling zijn. Vroeg of laat zal ook de provincie dat inzien. Dat de provincie hier niet of nauwelijks op gewezen is door het college is pijnlijk duidelijk geworden. D66 blijft zich inzetten voor een betere uitvoering van dit plan, liefst in gezamenlijkheid en op een breed niveau. Dit kunnen we niet overlaten aan een wethouder van een lokale partij die landelijke partijlijnen niet inzet, laat staan zelf lijnen heeft naar andere gremia.
Wanneer gaat de eerste schop de grond in?
Het ligt niet in de verwachting dat de schop al in 2021 de grond in gaat. Verschillende inwoners en belangenorganisaties hebben aangekondigd naar de Raad van State te stappen. ’s Lands hoogste bestuursrechter loopt nogal achter en de wachttijd voor behandeling is nu al bijna twee jaar. D66 hoopt op verschillende gegronde bezwaren, zodat de ruimte ontstaat om samen met provincie en Rijk de knelpunten op te lossen en het plan te verbeteren voor Vught, Helvoirt en Cromvoirt.
En hoe zit het met de spoorverdieping?
Bij dit project, dat nog veel omvangrijker is, is het ook oorverdovend stil. De voltallige raad wordt ook hier niet meer in meegenomen en landelijke partijen worden niet ingezet voor lobby.