D66 geschrokken van fouten in stikstofberekening N65

VUGHT/HELVOIRT/CROMVOIRT – 26  februari 2021. Op 12 februari jl. maakte de provincie bekend dat fouten zijn gemaakt bij de berekeningen van de stikstofdepositie van de ombouw van de N65.

Dat de conclusie dat de omgebouwde N65 geen enkel effect heeft op de stikstofdepositie, lijkt hiermee ongegrond. De fout is aan het licht gekomen tijdens de aanbesteding, terwijl er procedures lopen bij de Raad van State. D66 heeft bij de behandeling van het bestemmingsplan N65 vorig jaar al vraagtekens bij de stikstofcijfers geplaatst, verschillende technische vragen gesteld en een motie ingediend. Ondanks dat bleef het stikstofverhaal een ‘black box’. De fractie van D66 is geschrokken van deze fout.

De provincie heeft het bureau Arcadis destijds gevraagd de zogenoemde stikstofdepositie te berekenen, voor zowel de bouwfase als de gebruiksfase daarna. Bij de berekening van de stikstofdepositie maakt de overheid, zoals in zoveel situaties, gebruik van modellen. In dit geval de openbaar toegankelijke Aerius Calculator. Met dit model worden verkeersgegevens ingevoerd voor een bepaalde locatie. Het model rekent dan de stikstofdepositie uit; hoe dit precies gebeurt is niet zichtbaar.

De D66-fractie heeft bij de voorbereiding van de behandeling van het bestemmingsplan N65 het Arcadis-rapport bestudeerd. Het stikstofrapport wijdt slechts 24 pagina’s aan de gebruiksfase, en maar liefst 280 (!) aan de bouwfase, inclusief gedetailleerde verkeerscijfers. Dat vonden wij vreemd. Je zou op zijn minst een even uitgebreide onderbouwing verwachten voor de N65 nadat deze is omgebouwd en over meerdere jaren. D66 heeft hierover vragen gesteld aan het college. Deze vind je hier, samen met de beantwoording.

Kort samengevat gingen onze vragen over de onderliggende verkeerscijfers. Juist deze blijken nu achteraf niet te kloppen. Ondanks onze kritische vragen en die van anderen, zag het toenmalige college echter geen aanleiding om nog een keer grondig naar de cijfers te kijken en inzicht te geven in de berekeningen voor de gebruiksfase. Daardoor zijn deze tot op de dag van vandaag een ‘black box’ en waren de antwoorden van het college voor D66 mede de reden om tegen het bestemmingsplan voor de N65 te stemmen.

Extra uitstoot bouw zou vergelijkbaar zijn met die van een hond
Voor de bouwfase lijken er geen belemmeringen. Maar ook hier zijn aannames gedaan. Mede doordat verkeer zich verspreidt over een groot gebied en doordat er door de tijdelijke bypass minder verkeer over de N65 gaat weegt dit op tegen de uitstoot tijdens de bouw, door bijvoorbeeld het bouwmaterieel. Er is wel iets meer ‘neerslag’ op een bepaalde locatie. Voor het gemak is aangenomen dat nergens stagnatie optreedt. Dat is niet reëel. Resultaat is volgens Arcadis dat het héle project uiteindelijk minder stikstof doet neerslaan dan een poepende hond of enkele ganzen op één dag. Dat is toch wel heel opmerkelijk. Waarom is het hele land dan in rep en roer over stilliggende bouwprojecten?

Inzicht in berekening en aannames
Voor de gebruiksfase gaat men uit van het jaar 2024. Dan is de weg echter nog niet klaar. Daarnaast wordt, omdat de aanname wordt gedaan dat de jaren daarna de emissies per voertuig afnemen, geconcludeerd dat dit een ‘worst case’ scenario is. De groei van verkeer wordt zogezegd gecompenseerd door schonere voertuigen, maar dat moet natuurlijk nog blijken in de praktijk. En dan is er nog het verschil in verkeerscijfers, of je kan eerder stellen, het gegoochel hiermee. Nu zouden 2000 auto- en 300 vrachtwagenbewegingen ‘vergeten zijn’. Maar we weten ook dat in 2030 het verkeer op de N65 met bijna 30% zal groeien, wat neerkomt op meer dan 12.000 verkeersbewegingen per etmaal meer dan nu. Bovendien wordt de maximumsnelheid verhoogd van 70 naar 80 kilometer per uur (met op sommige delen zelfs de mogelijkheid om naar 100 km/u te gaan). D66 wil dat de gemeenteraad inzicht krijgt in de manier van berekenen en de onderliggende aannames zodat de plannen worden gebaseerd op juiste cijfers.

Consequenties
Opvallend is dat het bericht van gedeputeerde Van der Maat van 12 februari 2021 eindigt met de mededeling dat de Provinciale Staten op de hoogte worden gehouden over ‘hetgeen nodig is om de gewenste reconstructie van de N65 doorgang te laten vinden’. Hiermee wordt impliciet aangegeven dat het project hoe dan ook doorgaat. Ook nieuwe stikstofberekeningen lijken daar geen invloed op te zullen hebben. Dat is op zijn minst een tikkeltje voorbarig. De effecten van de nieuwe berekening zijn nog niet bekend en dus ook niet welke mogelijk vergaande maatregelen moeten worden genomen en wat de invloed is van de uitspraak van de Raad van State over het bestemmingsplan voor de N65. Wat D66 betreft leidt de misrekening van de stikstofcijfers op zijn minst tot de door ons gewenste handhaving van de maximumsnelheid op de N65 van 70 kilometer per uur.

Nieuwe start
In de vorige raadsperiode zijn inwoners, belangenorganisaties en de gemeenteraad op cruciale punten rondom de N65 onvoldoende adequaat en nu blijkt zelfs verkeerd geïnformeerd. Alle bezwaren tegen het bestemmingsplan werden vorig jaar van tafel geveegd, waarbij er zelfs de argumentatie gebruikt is dat een ingediend bezwaar simpelweg ‘geen hout snijdt’.

Sinds januari is er een nieuw college van burgemeester en wethouders. Een college dat een nieuwe start maakt en meer openheid, transparantie en burgerparticipatie. De raadsinformatiebijeenkomst van volgende week waarin de gemeenteraad wordt bijgepraat over de ins en outs van de rijksfraprojecten N65 en spoor is wat D66 betreft dan ook een goed begin. Onze fractie blijft de komende tijd alle ontwikkelingen nauwgezet volgen en beziet kritisch of de fout in de stikstofberekeningen aanleiding vormt om ook andere elementen van het plan opnieuw tegen het licht te houden. We zullen ons blijven inzetten voor het oplossen van de knelpunten voor het omliggend wegennet, waarbij leefbaarheid op één staat en inwoners actief worden betrokken.