Column Corvers: Pareltje
HELVOIRT – 8 oktober 2025. Ruim een eeuw geleden was het Helvoirts Broek een moeras, een drassig weiland.
Al jaren zijn er plannen om dat gebied opnieuw nat te maken. Dat is beter voor de natuur. De provincie heeft dit gebied dan ook een aantal jaren geleden aangewezen als Natte Natuurparel. Maar voor de boeren betekent dat pareltje echter het einde van het agrarisch bedrijf.
De overgang naar een moeras is een langdurig proces waarbij de natuurbelangen niet beperkt blijven tot het Helvoirts Broek. De provincie wil uiteindelijk vanaf de Loonse en Drunense Duinen, via De Brand/Hengstven en tenslotte het Helvoirts Broek één breed ecologisch gebied realiseren die de duinen – onder rijksweg N65 door – met de Kampina verbindt. Dat gaat dan deel uitmaken van een groot natuurnetwerk in Brabant. De provincie werkt daarvoor samen met Brabants Landschap en natuurorganisaties,
Zowel de provincie als Brabants Landschap en natuurclubs steken veel geld en tijd in het realiseren van natuur- en waterdoelen in deze gebieden. Grondverwerving is een vereiste om die doelen te verwezenlijken. Voor een deel is het gelukt gronden te verwerven op vrijwillige basis, dus uiteindelijk met instemming en een flinke zak geld voor boeren. Maar in het verkrijgen van de laatste reststukjes gaat heel veel tijd zitten. In het Helvoirts Broek heb je het dan over zo’n 70 hectare grond van dertien eigenaren, vooral aan de zuidzijde van de N65 waar het gebied nog een agrarische bestemming heeft en dus moeras moet worden. Dat betekent dat het boeren moet ophouden. De belangen van de agrariërs stroken immers niet met de vernattingsdoelen van de provincie. Maar zolang er nog steeds ‘eilandjes’ landbouwgrond in het beoogde natte natuurgebied liggen kan de waterstand niet omhoog.
De ZLTO, behartiger van de boerenbelangen, wijst erop dat het grondeigenaren maar ook mensen die een bedrijf hebben in het Helvoirts Broek aan perspectief ontbreekt. Boeren hebben niks aan geld. Zij willen vervangende grond of een plek waar ze hun bedrijf kunnen voortzetten. De provincie onderhandelt al lange tijd met een aantal boeren maar dat schiet niet op. Daarom lijkt onteigening nog de enige en laatste mogelijkheid.
Het algemeen belang, hoe discutabel ook, weegt soms zwaarder. Neem het Hengstven, van oorsprong een nat gebied met vennen en moerassen, en een belangrijke verbinding tussen de Loonse en Drunense Duinen en het natte moerasgebied De Brand. Voor agrarische belangen werd het gebied in de jaren dertig drooggelegd. Inmiddels heeft Natuurmonumenten samen met de Duinboeren het oorspronkelijke agrarische landschap weer teruggebracht. We zien nu weer de oude vennen en ook de heide krijgt weer kans. De Hengstvenseloop moet gedempt worden zodat het water in dit gebied kan blijven. Probleem is dat aan die sloot agrarische percelen liggen. De akkerbouwer heeft deze sloot juist nodig voor de waterafvoer van zijn gronden.
Het eeuwige dilemma tussen de natuur en de boer. De een noemt dat een pareltje, voor de ander betekent dat einde verhaal.
